Opłatek jest to bardzo cienki płat chlebowy z białej mąki. Wypieka się go bez dodatku drożdży, najczęściej jest on koloru białego. W religii chrześcijańskiej jest to niezwykle istotny symbol, ponieważ to znak spożywania ciała Jezusa Chrystusa. Ten sam opłatek używany jest podczas mszy świętej, a także składania sobie życzeń przed kolacją wigilijną.
To wielowiekowa wigilijna tradycja, gdyż pojawiła się w naszym kraju około osiemnastego wieku. Podobne zwyczaje możemy spotkać na Litwie, Ukrainie, we Włoszech oraz w Czechach. Niegdyś wypiekaniem opłatków zajmowali się zakonnicy oraz osoby zgromadzone przy kościołach. Niejednokrotnie na wsiach dodaje się opłatek do pożywienia zwierząt gospodarskich oraz domowych w dzień Wigilii. Ma to zapewnić dobry chów całej trzody oraz pomyślność w nadchodzącym roku.
W naszej kulturze łamanie się opłatkiem jest symbolem pojednania się, a także wybaczenia sobie przewinień, które miały miejsce w przeciągu roku. Co więcej jest to również dodatek do składania sobie życzeń. Najczęściej jest to element wykonywany na samym początku wieczerzy, żeby już pojednanym usiąść do stołu. Ta bardzo piękna tradycja ma na celu pogodzenie się przed spożyciem kolacji wigilijnej.
Obecnie dzielimy się opłatkiem także podczas życzeń w pracy, szkole czy na uczelni. Jest to bardzo miły zwyczaj, który sprowadza iście świąteczną atmosferę. Również pozytywnie odbierane jest, jeżeli do koperty z kartką z życzeniami włożymy również kawałek lub cały opłatek. Symbol ten będzie oznaczał chęć podzielenia się nim z osobami, nawet najbardziej oddalonymi od nas.
Opłatkiem nazywane są także spotkania grup z pracy, studiów czy organizacji różnego typu, podczas których wszyscy składają życzenia, jedzą kolację i miło spędzają czas. Są one popularne nie tylko przed samą Wigilią, lecz trwają przez cały okres grudnia oraz adwentu.